Çocuklarda Astım
Astım, çocukluk çağının en sık kronik hastalığıdır. Astımda bronş adı verilen akciğer havayollarında kronik bir iltihabi reaksiyon mevcuttur. Ülkemizde astım sıklığı erişkinlerde %2-11, çocuklarda ise %8-18 oranındadır. Ailesinde alerji olan kişiler astım gelişimine daha yatkındır. Çocukluk çağı astımında alerji erişkinlere oranla daha fazla görülür.
Astım şikayetleri çeşitli tetikleyici (sigara dumanı, hava kirliliği, soğuk hava, egzersiz, üst solunum yolu enfeksiyonları) ve duyarlı olunan alerjenlere (örneğin, ev tozu akarları, hayvan tüyleri, polenler, küf mantarları, hamam böceği, besinler) maruziyet ile kötüleşebilir. Bu durum, öksürük, nefes darlığı ve hışıltı gibi şikayetler ile kendini gösterir.
Astımda ataklar halinde tekrarlayan öksürük, hırıltı ve hışıltı, nefes darlığı yakınmaları yaşanır. Gece uykudan kaldıran öksürük astım için tipiktir. Ataklar arasında hastanın şikayeti olmaz ve muayenesi normaldir. Hırıltı ve hışıltı olmaksızın sadece öksürük ile seyreden astım tipleri de mevcuttur.
Astım tanısı için iyi bir hikaye çoğu zaman yeterlidir. Ancak solunum fonksiyon testlerinden de faydalanılması gerekebilir. Solunum fonksiyon testleri spirometri cihazları ile yapılır ve hastanın havayollarındaki daralma ve nefes açıcı ilaçlar ile olan değişim ölçülür.
Astımda alerji varlığı sıklıkla deri testleri ile araştırılır. Astımda iç ortam alerjenlerinden ev tozu akarları, küf mantarları hayvan tüy/epitelleri, hamamböceği ve dış ortam alerjenlerinden çayır, çimen, ağaç ve yabani ot polenleri araştırılmalıdır. Bebeklerde ve erken çocukluk döneminde besin alerjenleri de astım tetikleyicisi olarak araştırılmalıdır.
Astımda kontrol edici ilaçlar ile ataksız, öksürük ve nefes darlığı yakınmaları olmadan bir hayat mümkündür ve ilaçların dozları bu amaç doğrultusunda düzenlenir.
Alerji saptanmış ise seçilmiş hastalarda alerjen spesifik immunoterapi tedavisi (alerji aşısı) ile alerjene duyarsızlaştırma tedavisi uygulanır. Tedavi en az 3 yıl sürmelidir. Alerjene duyarsızlaştırma tedavisi ile ilgili hastalığın (alerjik rinit, astım) belirtilerinde ve ilaç ihtiyaçlarında azalma/düzelme gözlenir. Çocuklarda alerji aşısı mutlaka çocuk alerji uzmanı tarafından yapılmalıdır.
Astım belirti ve bulguları yaş ile azalma gösterir ve bazı hastalarda tamamen kaybolabilir. Hastanın alerjisinin olup olmadığı, sigara dumanına maruz kalıp kalmadığı geçme ihtimalinin önemli belirleyicilerindendir.
