ALERJİ TANISI NASIL KONULUR ?

Alerji tanısında en önemli basamak hastanın hikayesidir. Örneğin kedi ile temasta gözleri şişen bir çocuk, ek gıda döneminde yoğurt verildiğinde vücudunda kızarıklık kabarıklık çıkan bir bebek, bahar mevsiminde hapşıran, burnu akan ve kaşınan bir ergen bizlere net bir hikaye vermektedir. Bazı durumlarda ise hikayeyi ayrıntılandırarak ilgili veriyi almaya çalışırız. Çünkü alerjide hikaye testlerden çok daha önemlidir. Testlerin pozitifliği mutlaka hikaye ile ilişkili olmalıdır. Örneğin yıllardır buğday ürünleri sorunsuz tüketen bir çocuğun alerji testlerinde buğdayın pozitif çıkması o çocuğun buğday alerjisi olduğunu göstermez.
Hikaye net olsa da olmasa da bazı testler uygulayarak alerjiyi ve seviyesini kanıtlamak izlem ve tedavi açısından gereklidir. Alerji tanısında en sık kullandığımız testler deriden yapılan deri prik testleri ve kandan yapılan tekli veya çoklu spesifik IgE ölçümleri yapan testlerdir. Besin alerjilerinde deri ve kan testlerinin birlikte yapılması gerekebilir. Ayrıca besin alerjilerinde altın standart besin yükleme testleri, ilaç alerjilerinde deri altı alerji testleri ve ilaç yükleme testleri kullanılmaktadır.

DERİ PRİK TESTLERİ
Deri prik testleri alerji tanısında güvenilir, hızlı ve aynı anda çok alerjeni tarama imkanı verdiği için en çok tercih edilen testlerdir.
Ne zaman yapılabilir? Yaş sınırı var mıdır?
Hikayede alerji şüphesi var ise yenidoğan döneminden itibaren yapılabilir. Yaş sınırı yoktur. Ancak hangi yaşta ve yakınmada hangi testlerin yapılması gerektiği çocuk alerji uzmanının tecrübesi doğrultusunda seçilmelidir. Örneğin üç aylık bir bebekte burnu tıkalı diye polen alerjisi testlerini yapmak ne kadar yanlış ise besin alerjisinin en sık görüldüğü dönem olan ilk bir yaşta yoğun egzeması olan bir bebeğe erken diyerek besin alerjisi testlerini yapmamak da o kadar yanlıştır.

Nasıl yapılır? Çocuğum acı çeker mi?
Doktorunuz tarafından ilgili şikayetlerle uyumlu seçilen alerjen solüsyonları ön kol veya sırta damlatılır, 1 mm uca sahip olan lanset bu damlalar üzerinden cilde batırılır. Genel olarak hissedilen gıdıklanma şeklinde bir his iken ağrı eşiğine ve kaygı düzeyine göre çocuklar arasında farklılık gösterebilir. Ancak uykusundan uyanmadan test yaptığımız bebek hastalarımızın olduğunu bilmenin ailelerimizin kaygılarını azaltabileceğini düşünüyorum.

Deri prik testlerini kim yapmalıdır, nasıl yorumlanmalıdır?
Deri prik testleri çocuklara mutlaka çocuk alerji uzmanı gözetiminde yapılmalıdır. Alerji testleri sırasında nadir de olsa alerjik reaksiyonlar görülebilmektedir. Bu nedenle olası reaksiyonlara müdahale edebilecek donanıma sahip hastane veya muayenehane koşullarında yapılması önerilir. Deri prik testlerinin yapılması kadar, sonuçlarının ölçümlerinin değerlendirilmesi ve şikayetlerle ilişkilendirilerek öneri verilmesi de çok önemlidir. Bu nedenle çocuk alerji uzmanı tarafından test yorumunun yapılması gereklidir. Örneğin deri testinde veya kan testinde inek sütü alerjisi saptanmış olması mutlaka inek sütü tüketilmeyecek anlamına gelmemektedir. Özellikle besin alerjilerinde deri testlerini ve kan testlerini beraber değerlendirmek ve gerekli durumda besin yükleme testleri yapmak hastaya diyet yaptırma kararında çok önemlidir.

Deri prik testi yaptırmadan önce nelere dikkat edilmelidir?
Deri prik testleri öncesi alerjide kullanılan antihistaminik ilaçların, soğuk algınlığı ilaçları, bazı psikiyatrik ilaç ve mide ilaçlarının 1 hafta öncesinden kesilmesi gereklidir. Aksi takdirde test sonucu yanlış negatif çıkacaktır.

KANDAN ALERJİ TESTLERİ
Kandan yapılan alerji testleri ilgili alerjene yönelik vücudun ürettiği IgE (alerji ile ilgili antikor) değerini ölçmektedir. Tekli yapılan spesifik IgE testleri çoklu panellere göre daha fazla tercih edilmelidir.
Özellikle besin alerjisinde deri prik testleri ile birlikte kandan alerji testlerinin yapılması alerji seviyesi, gidişat, besin yükleme testi yaparak tolerans geliştirme zamanını belirleme konularında yardımcı olması nedeniyle tercih edilmektedir.
Moleküler alerji testleri seçilmiş hastalarda yapılabilir. İlgili yazıyı makaleler kısmında okuyabilirsiniz.